Romantyzm - filozofia serca
Romantyzm był nurtem, który dał o sobie znać zarówno w malarstwie, literaturze, jak i muzyce. Okres panowania romantyzmu to lata 90. XVIII w., natomiast jego upadek przypada na wiek XIX. Motywem powstania romantyzmu było odwrócenie się od tendencji tworzenia opisów świata, używając jedynie metod naukowych, co było spowodowane zaistniałymi wcześniej zdarzeniami (rewolucją przemysłową i francuską). W przeciwieństwie do swojej poprzedniczki- epoki oświecenia, romantyzm zakładał możliwość poznawania świata przy użyciu dwóch narzędzi badawczych. Pierwszym było doświadczanie świata za pomocą wzroku, w przypadkach kiedy dane zjawisko przybierało formę materialną i było możliwe do zidentyfikowania posługując się narzędziami wzrokowymi. Drugą drogą rozumienia rzeczywistości było podejście zmysłowe, które pozwalało na identyfikowanie zjawisk niewidocznych gołym okiem. Chodziło o aspekty życia, których zgłębienie jest możliwe jedynie w drodze duchowego poznania. Romantyzm był wyraźnym odejściem od monopolu koncepcji, które zakładały jedynie naukowe i logiczne odkrywanie świata na rzecz takich wartości jak wiara i intuicja, które tłumaczyły zjawiska nie dające się wcześniej opisać metodami naukowymi.
Wszystko zaczyna się w człowieku
Romantyzm odrzucał sztywno ustalone reguły, które kierowały społeczeństwem za równo na zewnątrz, jak i wewnątrz ludzkich ugrupowań. Dostrzegał, natomiast wartość i potencjał człowieka. Zaczęto skupiać się na tym, co znajduje się w jego wnętrzu, szczególnie na sferze emocjonalnej i intelektualnej. Doceniano, też wyjątkowość ludzkiego umysłu, a także koncentrowano się na uczuciach i poglądach jakie kierują ludzkim zachowaniem. Analizy społeczeństwa i zmian jakie zachodzą w jego wnętrzu dokonywano na podstawie badania emocji i pragnień jednostki.
Serce nie sługa
Szczególną uwagę poświęcano człowiekowi jako jednostce. Współczesne znaczenie słowa romantyzm nie jest przypadkowe. Bowiem w tamtym okresie pisanie o emocjach i uczuciach nie było niczym nadzwyczajnym. W szczególności pisano o miłości, nie tylko do drugiego człowieka, ale też do ojczyzny, społeczności, czy narodu. Utwory romantyczne są przepełnione nieszczęśliwą miłością, tragizmem i emocjami jakie towarzyszą jednostronnemu uczuciu. Negatywne emocje odnoszą się, również do wojen, cierpienia czy tęsknoty za ojczyzną. Obecna w romantyzmie nadrzędność serca nad rozumem była wyrazem buntu względem panującego stanu rzeczywistego. Sprzeciwiano się przyjętym zasadom, które były częścią wyczerpanych, monotematycznych schematów.